Een sprekend portret

Vorig jaar belde Fré Lampe-van Dongen - echtgenote van Frans Lampe VII.144 - mij op met de vraag of het boek “Vier Generaties Lampe in de Textiel” nog te koop was. Helaas moest ik haar teleurstellen, dit boek is allang uitverkocht.

Noot van de redactie: het boek “Vier Generaties Lampe in de Textiel” is als pdf te downloaden. Zie https://familie-lampe.nl/delen

Op mijn vraag waarom zij het zo graag zou willen hebben vertelde zij mij dat er voor de 80-ste verjaardag van Frans een zogenaamd “Sprekend Portret” gemaakt zou worden en dat zij onder meer het boek nodig had om mede daaruit wat gegevens te verzamelen. Ik sprak met haar af dat zij voor dát doel mijn exemplaar van het boek wel een tijdje kon lenen en dat werd in dank aanvaard.

Nieuwsgierig van aard vroeg ik haar toen nog wel: “Wat is dat, een Sprekend Portret?” Nou, dat werd mij uitgelegd en ik vond het eigenlijk zó interessant, dat ik haar vroeg of zij daar iets over wilde schrijven voor Lampe Belicht. Zij beloofde mij haar best te zullen doen.

Het Sprekend Portret is inmiddels gemaakt en Fré heeft mij een brief geschreven waarin zij uitlegt hoe de familie de 80-ste verjaardag van Frans heeft gevierd en hem ertoe heeft bewogen (door het hem als cadeau aan te bieden) om zijn medewerking te verlenen aan de totstandkoming van dit portret.

Hieronder het verhaal van Fré.

Franciscus Hermanus (Frans) Lampe VII.144

Frans Lampe bereikt  op 24 februari 2004 de leeftijd van 80 jaar. Voor Frans geen reden om zich erg druk over te maken, je wordt gewoon ieder jaar een jaar ouder en van huis uit waren verjaardagen niets bijzonders. Wél vindt hij 80 jaar ontzettend veel ouder dan 79. Zijn vrouw en kinderen zijn er trots op, maar zelf zegt hij: “Och, het had ook anders kunnen lopen”. Inderdaad… het had anders kunnen lopen!

Op woensdag 23 februari krijg ik een seintje van mijn oudste zoon Frans Lampe VIII.151, of ik zijn vader die avond – zo gauw als het donker is – mee naar boven wil nemen en vooral de gordijnen dicht wil doen. Hij mag niet merken wat we plan zijn. Dus dat wordt t.v. kijken, muziek en geluid wat harder, etc. Ik ben enorm benieuwd wat ze aan het doen zijn, mag niets laten merken en dat gebeurt ook niet.

Als we op 24 februari bij het opstaan de gordijnen opendoen, zien we overal in de bomen en struiken van de tuin trossen ballonnen wapperen en onder ons slaapkamerraam is met tientallen ballonnen het getal 80 in het gazon neergelegd. De tuin is één grote feesttuin geworden, prachtig om te zien. Het gezin van Frans gaat van zijn 80-ste verjaardag echt een feestje maken!

Rond 11 uur komen familieleden en echt goede vrienden samen bij ons voor een feestelijke koffie. Daarna gaat de champagne open en brengen we een toast uit. Ik denk dat velen zich toen realiseerden hoe bijzonder dit moment eigenlijk wel was, het heeft er een aantal keren naar uitgezien dat Frans deze dag niet zou beleven.

's Middags komen onze kinderen en kleinkinderen - die allen uitgedost zijn in een T-shirt dat bedrukt is met een grote foto van opa. De jongste, Victor van 7 maan­den, verdwijnt er bijna in. Prachtig al die LAMPJES, die vooral steelse blikken werpen op die enorme verjaardagstaart. Ze mogen helpen om er 80 kaarsjes in te steken en opa moet die vervolgens aansteken en uitblazen. Uiteraard wordt er dan een heel gemeend “lang zal ze leven” gezongen.

Daarna leidt onze zoon Frans HET cadeau in. Hij verwoordt namens alle kinderen wat hen ertoe bracht om hun vader uit te nodigen zijn medewerking te geven aan een “Sprekend Portret”.

Heel kort samengevat betekende dit verzoek of Frans open kon staan om onder leiding van een deskundige, te vertellen over zijn jeugd, zijn ouders, de school, zijn plek in het gezin, zijn studietijd, zijn eigen leven met zijn eigen ups en downs. Zo’n interview duurt een hele dag en vindt plaats bij de geïnter­viewde thuis.

Het bleek een verzoek van de kinderen, waar wel even over moest worden nagedacht. Daar moest Frans zich toch wel even voor op ’t hoofd krabben. Hij mocht er zo lang over nadenken als hij wilde en hij had ook kunnen besluiten om niet op het verzoek in te gaan.

Het verzoek werd door de kinderen onder­steund met een schitterende bokaal met daarop aange­bracht naam en geboortedatum van de jarige en ook de namen van alle kinderen en klein­kinderen. Een winnende beker dus! In de bokaal trof Frans een brochure van mevrouw Florien Linck, cultureel antropoloog. Zij zou een eventueel Sprekend Portret begeleiden en opne­men. Aan Frans de keuze om een afspraak met haar te maken.

De consequenties om mee te willen werken aan een Sprekend Portret zullen een­voudiger zijn als je 60 bent. Samen met zijn vrouw, moest Frans zeer diep duiken in zijn verleden.

Het moest immers gaan over de jaren vóór zijn huwelijk, over andere fijne ervaringen, maar ook over moeilijke periodes en vooral ook die over de oorlog, daar had vader nooit veel over willen vertellen. Frans bleek ervoor te gaan. Na een paar weken maakte hij telefonisch een afspraak met mevrouw Linck.

Nu, we zijn werkelijk gaan graven in het verleden, want Frans probeerde zo nauwkeurig mogelijk te zijn. Eenmaal onderweg ontdekten we samen dat het ook leuk zou zijn om er een zo’n uitgebreid mogelijke foto-reportage bij te maken. Voordat we het wisten lag het huis vol met aantekeningen en foto-albums en iedereen die een bijdrage kon leveren om het geheugen eens even goed op te frissen werd ingeschakeld.

En dan, op een woensdag, kwam mevrouw Linck bij ons thuis. De koffie stond klaar en ik leidde haar naar de zitkamer en even leek het of wij een goede bekende op bezoek hadden, we waren onmiddellijk vertrouwd met haar. Zij stelde een gesprek aan de eetkamertafel voor, daar kon ze makkelijker haar apparatuur kwijt en bovendien, zo recht tegenover elkaar kijk je elkaar in de ogen en dat maakt dat je waarschijnlijk open­hartiger kunt zijn.

Tijdens het gesprek was Frans met haar alleen. Mevrouw Linck had mij verzocht het huis voor een paar uur te verlaten! Vóór  het interview had zij contact opgenomen met onze zoon Reinoud VIII.153 en had via hem aan de kinderen gevraagd om haar hun specifieke onderwerpen aan te geven.

Het is een boeiend – waardevol – en ook emotioneel gesprek geworden. Eenmaal op cd heeft mevrouw Linck de opname naar ons toegestuurd. Het was aan ons (Frans en mij) om te beoordelen of wij deze cd in handen van onze kinderen wilden geven. Het is best even schrikken om jezelf te horen praten en al helemaal op het moment dat een gesprek best wel emotio­neel is. Vroeger legde je nu eenmaal niet alles zo makkelijk op tafel, er zijn best wel barrières waar je doorheen moet, bovendien praat de een toch makkelijker over zichzelf dan de ander.

We hebben het gedaan!

Ergens in de vroege zomer van 2004 zijn we met alle kinderen een lang weekend weggeweest. Voor ieder gezin is er een fotoboek met tekst samengesteld en we hebben voor onze vier kinderen de cd daaraan toegevoegd.

Fré, hartelijk bedankt dat je ons allemaal deelgenoot hebt willen maken van een zeer emotioneel moment uit jullie gezinsleven.

Mocht u na het bovenstaande verhaal gelezen te hebben meer over de gang van zaken rond het (laten) maken van een Sprekend Portret geïnteres­seerd zijn, dan kunt u contact opnemen met:

Mevrouw Florien Linck
Telefoon 020-3623033
E-mail: info@sprekendportret.nl